A presa da Raiña

Esta é a presa do muíño da Raiña, entre a nosa vila e A Foz, un poco máis abaixo da ponte de Ferro. A foto é do ano 55 e está sacada dende as laxes que hai xusto debaixo da presa na marxen esquerada do río, e o que se vé alá ó fondo son unhas casas que hai detrás da igrexa de San Francisco.
É unha pena que na foto non apareza o muíño, que estaría no lado esquerdo da foto, xa que nel pasamos moitísimas horas da nosa mocidade. Ó chegar a tempada de pesca calquer ratiño libre o aproveitabamos para ir ó río, cruzabamos a vía do tren e baixabamos ó muíño. Lembro incluso noites alí armando ás anguias.
E outro dos grandes recordos que teño é o da señora Rafaela e o seu loro, ela era a que levaba o muíño, e o loro tiñao nunha casiña pequena ó outro lado da vía xusto cando comenzaba o camiño de baixada ó río. Moitas horas pasei alí con el para que me collera confianza, era de cor verde, e cando o collía e o sacaba da percha subía polo meu brazo ata deterse no ombro, e adoitaba picarme suavemente nas orellas.
Unha das grandes habilidades que tiña era adiviñar cando ía pasar o tren. Púñase coma tolo, comenzaba a xirar colgado da percha polas patas silbando estrepitosamente, ata que paraba e berraba ¡ Haí ven o tren! ¡Haí ven o tren!. Un día baixei a facerlle unha visita e atopei á Rafaela chorando, contome que aparecera morto de noite. Morreu dunha gripe dixo, e o enterrei na horta dentro dunha caixa de marmelo. Eu tamén chorei, e moito. Anos máis tarde leendo a Cunqueiro lembrei ó loro da Rafaela. El non fora o único enterrado nunha caixa de doce de marmelo.